GESCHIEDENIS 100 jaar SOCIAAL WONEN


 

GESCHIEDENIS VAN KEMPISCH TEHUIS


 

Beginperiode

Na de Tweede Wereldoorlog komt de industrialisering op gang. Dit gaat gepaard met een snelle bevolkingsaangroei, en heeft een grote invloed op de huisvestingsmogelijkheden van de doorsnee arbeidersgezinnen.
Uit teksten ronde die periode blijkt regelmatig de nijpende woningnood ten gevolge van de snelle bevokingsaangroei.

Om iets te doen aan deze woningnood, neemt de heer Jacques Lucas, in samenwerking met de gemeente Houthalen, in 1952 het initiatief om een Gewestelijke Bouwvennootschap voor Volkswoningen op te richten.

Ze brengen een bezoek aan de Nationale Maatschappij voor Goedkope woningen. Hier ontvangen ze de nodige richtlijen met het oog op de te vervullen formaliteiten.
Met deze informatie op zak wordt de maatschappij S.V. Kempisch Tehuis opgericht. Op 1 september 1953 wordt ze aangenomen door de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen.
De statuten verschijnen in het Belgisch Staatsblad van 19 december 1953.

In het begin wordt Kempisch Tehuis met veel moeilijkheden geconfronteerd, waardoor ze een moeizame start kent. De promotor, de heer Lucas, vertrekt onverwacht en zonder enige kennisgeving naar het buitenland. Hierdoor ligt de administratie geruime tijd stil.
De raad van beheer beslist om 7 februari 1955 om de heer Louis Claes aan te stellen als beheerder-zaakvoerder.

De eerste projecten

Einde 1956 wordt de eerste akte van grondaankoop verleden. Het betreft een stuk grond met een oppervlakte van 2 ha 43 a, en is gelegen in Helchteren.
De verkoopprijs bedraagt 279.450 BEF. Een jaar later ontvangt Kempisch Tehuis de machtiging voor aanbesteding van 64 woningen.
Op 12 mei 1958 wordt begonnen met de opbouw van 64 woningen in Sonnisveld. De werken werden opgeleverd op 16 september 1960.

De cement van deze eerste wijk is nog niet droog of er wordt begonnen met het volgende grote project. In augustus 1960 start men met de bouw van 56 woningen in de Kerkmanstraat te Houthalen.

De gouden jaren ’60

Na de Kerkmanstraat volgen de projecten zich in ijltempo op: bouw van 36 woningen in Overpelt (1961), 30 woningen in Hamont (1962), 36 woningen in Neerpelt, 28 in Overpelt, 32 in Lommel,…

Elk jaar worden wel één of meerdere projecten aanbesteed met de steun van de Nationale Maatschappij voor de Huisvesting. Bovendien krijgt Kempisch Tehuis op dat moment ook steun van de Hoge Autoriteit van de EGKS inzake de “verbetering van de huisvestingsvoorwaarden er abeiders van de kolen- en staalindustrie”. Op die manier kan Kempisch Tehuis genieten van het speciaal programma, waarmee nieuwe woningen worden gebouwd in Houthalen.

In de jaren ’60 is één van de grote doelstellingen van Kempisch Tehuis het zo snel mogelijk vervangen van houten barakken in de Meulenberg dor nette en gezonde woningen.
In mei 1962 kunnen 21 barakbewoners, hun intrek nemen in een nieuwe bewoning van Kempisch Tehuis.
Veel bewoners willen in het begin niet verhuizen wegens de hoge huurprijs. De nieuwe huurders die vertellen over hun comfortabele woning, kunnen de anderen echter snel overtuigen om hun versleten barakken te verlaten.

Dat er in de beginjaren niet werd stilgezeten, bleek bij de viering van het 10-jarig bestaan in 1963.
Er worden dat jaar niet minder dan zes nieuwe wijken ingewijd, nl. in Hamont, Overpelt, Neerpelt, Lommel, Helchteren en Houthalen.
In een academische zitting ter gelegenheid van deze viering komen twee problemen naar voren, namelijk de prijsstijging van de gronden en van de bouwkosten.

Gezien de groei en het succes van de maatschappij sluiten er zich ook steeds meer gemeenten aan bij Kempisch Tehuis. Tussen 1966 en 1971 komen er 9 nieuwe gemeenten bij.

In juni 1969 verwerft Kempisch Tehuis de in Houthalen gelegen bezittingen van de S.M. “De goedkope Woningen van de Meulenberg”, beter bekend als de huisvestingsmaatschappij van de mijnen.
Ze erft hierbij 184 woningen in de wijk Meulenberg.
Deze fusie kwam tot stand ingevolge de wens van de hogere overheid om de maatschappijen met industrieel karakter te laten opslorpen door de erkende sociale vennootschappen.

Deze woningen werden nagenoeg allemaal bewoond door gastarbeiders. Sociaal gezien betekent deze fusie een gezonde oplossing en biedt ze alleszins meer waarborgen voor de bewoners.
Financieel is het voor Kempisch Tehuis echter een min of meer moeilijke erfenis. De woningen uit eind jaren ’40 hebben een grondige opknapbeurt nodig.
Bovendien hebben de bewoners talrijke hokken en koterijen bijgebouwd. Onze vennootschap begint dan ook onmiddellijk met de schilder- en opruimwerken aan deze woningen.

Intussen wordt er aan hetzelfde tempo voortgebouwd, en het duurt dan ook niet lang of Kempisch Tehuis kan haar duizendste woning inhuldigen.
Bij deze viering – op 28 september 1970 – worden niet minder dan 7 wijken ingehuldigd.
Tijdens de toespraken worden de ambitieuze plannen van Kempisch Tehuis niet onder stoelen of banken gestoken. Bij de viering van haar 20-jarig bestaan wenst de maatschappij de kaap van de 2.000 woningen bereikt te hebben.

De jaren ’70: de gevolgen van de economische crisis

Maatschappelijke evoluties als mei ’68, veranderende gezinsstructuren, stijging van de levensstandaard, het populariseren van de auto, en later de economische terugval hebben ook in de bouwsector aanpassingen veroorzaakt. Zo worden de minimumoppervlaktes van de verschillende ruimtes vergroot. Bovendien worden er nieuwe types ingevoerd, zoals studio’s en woningen met één slaapkamer voor alleenstaanden en jonge koppels.

Kempisch Tehuis volgt deze trend. Terwijl de woningen voorheen bijnal altijd drie of meer slaapkamers bevatten, komen er in de jaren ’70 woningen met één of twee slaapkamers. Er wordt ook meer aandacht besteed aan bejaardenwoningen.

Tengevolge van de crisis in die periode wordt de trend naar experimentele architectuur aangemoedigd. Men zoekt naar een betere prijs-kwaliteitsverhouding door het introduceren van nieuwe constructiemethoden, andere materialen en vormen. Zo kan de monotonie in de bestaande woningbouw doorbroken worden. Platte daken met minderwaardige roofings, asbestmaterialen, ed. zijn helaas ook erfenissen uit deze tijd.

Naast de invoering van nieuwe woonvormen heeft de sociaal-economische crisis van de jaren ’70 ook gevolgen voor de uitvoering van de geplande bouwwerken. De wens om de 2.000ste woning in te huldigen bij het 20-jarig bestan, kan niet doorgaan. Hoewel verschillende dossiers klaar liggen, laat de goedkeuring op zich wachten wegens gebrek aan middelen.

Ondanks de crisis is Kempisch Tehuis toch in staat om – zij het met enige vertraging – grote projecten te verwezenlijken. Hierbij denken we voornamelijk aan de bouw van de zogeheten “Nieuwe Meulenberg”. Ook de woningen in de wijk “De Standaard” te Houthalen worden in de jaren ’70 gebouwd. Deze wijk van 221 woningen en 36 appartementen werd in een mooie groene omgeving ingeplant in de buurt van het voormalige station van Houthalen.

De jaren ’80 en ’90: streven naar kwaliteit

Begin jaren ’80 groeit het besef dat er dringend iets gedaan moeten worden aan de kwaliteit van de sociale huisvesting. Vanuit de Nationale Maatschappij voor de Huisvesting en later de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij worden inspanningen geleverd ter ondersteuring van de sociale huisvestingsmaatschappijen om de kwaliteit te verbeteren. Vooral de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij ontwikkelt instrumenten inzake standaardkwaliteit tegen een betaalbare prijs.

Vanaf de jaren ’90 worden er duidelijke ontwerponderrichtingen geschreven, er worden bemeubelbaarheidseisen, isolatie- en verluchtingsnormen uitgewerkt, de kostprijs van de projecten wordt objectief beoordeeld. Kwaliteit tegen een betaalbare prijs, daar wordt intensief naar gestreefd.

.